علت و درمان ورم لوزه

ورم لوزه یکی از شایع‌ترین مشکلات گلو و حلق است که در هر سنی ممکن است بروز کند. بسیاری از افراد با گلودرد، تب و بلع دشوار به پزشک مراجعه می‌کنند، اما کمتر کسی دقیق می‌داند علت و درمان ورم لوزه چیست و چه زمانی باید نگران شود. در این مقاله قصد داریم به‌صورت کامل درباره‌ی علت و درمان ورم لوزه صحبت کنیم و راهکارهای پزشکی و خانگی آن را توضیح دهیم.

لوزه چیست و چه نقشی در بدن دارد؟

لوزه‌ها دو توده‌ی کوچک از بافت لنفاوی هستند که در دو طرف گلو قرار دارند. آن‌ها مانند فیلتر عمل کرده و از ورود باکتری‌ها و ویروس‌ها به بدن جلوگیری می‌کنند. اما گاهی همین فیلترها خودشان دچار عفونت می‌شوند و اصطلاحاً دچار ورم لوزه یا تونسیلیت می‌شوند. شناخت عملکرد لوزه‌ها کمک می‌کند بهتر بفهمیم علت و درمان ورم لوزه دقیقاً چیست و چرا بدن واکنش التهابی نشان می‌دهد.

علت ورم لوزه چیست؟

وقتی از علت و درمان ورم لوزه صحبت می‌کنیم، اولین گام شناخت دلایل بروز آن است. ورم لوزه معمولاً به دو نوع تقسیم می‌شود:

۱. ورم لوزه ویروسی

در اغلب موارد، ویروس‌ها (مثل ویروس سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا ویروس اپشتین بار) باعث التهاب لوزه‌ها می‌شوند. در این حالت، بدن به‌طور طبیعی با ویروس مقابله کرده و پس از چند روز علائم کاهش می‌یابد.

۲. ورم لوزه باکتریایی

در برخی موارد باکتری‌هایی مثل استرپتوکوک گروه A عامل اصلی التهاب هستند. در این حالت علائم شدیدتر است و برای درمان باید حتماً از آنتی‌بیوتیک تجویز شده توسط پزشک استفاده کرد.
شناخت این تفاوت برای درک بهتر علت و درمان ورم لوزه اهمیت زیادی دارد، چون درمان ویروسی و باکتریایی کاملاً متفاوت است.

علائم ورم لوزه

در کنار بررسی علت و درمان ، باید با علائم آن نیز آشنا شویم تا بتوانیم زودتر متوجه بیماری شویم. علائم رایج شامل:

• گلودرد و احساس سوزش در گلو
• تب و لرز
• بوی بد دهان
• بلع سخت یا دردناک
• قرمزی و تورم در پشت گلو
• صدای گرفته
• درد گوش (به دلیل ارتباط گوش و گلو از طریق شیپور استاش)

در موارد شدید، ممکن است آبسه در اطراف لوزه تشکیل شود که درمان فوری می‌طلبد.

تشخیص دقیق علت

تشخیص درست، بخش مهمی از فرآیند علت و درمان ورم لوزه است. پزشک متخصص معمولاً با معاینه گلو، بررسی تب، و گاهی آزمایش نمونه ترشحات گلو (Culture) می‌تواند عامل را مشخص کند. در برخی موارد، برای اطمینان از عدم وجود بیماری‌هایی مثل منونوکلئوز یا فارنژیت استرپتوکوکی، آزمایش خون هم درخواست می‌شود.

درمان خانگی ورم لوزه

در بسیاری از موارد خفیف، به‌ویژه زمانی که عفونت ویروسی باشد، می‌توان با روش‌های خانگی ساده به بهبود سریع‌تر کمک کرد. در بخش علت و درمان ورم لوزه، چند روش خانگی مؤثر را معرفی می‌کنیم:

1. قرقره آب نمک ولرم: یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای کاهش التهاب گلو است.
2. نوشیدن مایعات گرم: مثل دمنوش بابونه یا چای سبز با عسل، به نرم شدن گلو کمک می‌کند.
3. استراحت کافی: سیستم ایمنی بدن با استراحت بهتر کار می‌کند.
4. مرطوب نگه داشتن محیط: استفاده از بخور یا مرطوب‌کننده هوا، مانع خشکی گلو می‌شود.
5. خوردن غذاهای نرم: مثل سوپ یا پوره سیب‌زمینی برای کاهش درد هنگام بلع مفید است.

این موارد در کنار مراقبت پزشکی می‌توانند بخشی از فرآیند طبیعی درمان ورم لوزه را سرعت دهند.

درمان دارویی

بخش دارویی مقاله‌ی علت و درمان ورم لوزه معمولاً زمانی اهمیت دارد که عفونت باکتریایی باشد یا علائم شدید شوند. در این شرایط پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

• آنتی‌بیوتیک‌ها: مثل پنی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین برای عفونت‌های باکتریایی
• مسکن‌ها و ضدالتهاب‌ها: مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد و تب
• قرص‌های مکیدنی یا اسپری‌های گلو: برای کاهش التهاب و بی‌حسی موقت

توجه: هرگز نباید داروهای آنتی‌بیوتیک را بدون نسخه پزشک مصرف کرد. چون مصرف نادرست ممکن است باعث مقاومت باکتریایی شود و درمان را دشوار کند.

درمان جراحی لوزه (تونسیلکتومی)

در برخی بیماران که ورم لوزه به‌صورت مکرر تکرار می‌شود یا باعث انسداد تنفس هنگام خواب می‌شود، پزشک ممکن است جراحی برداشتن لوزه را توصیه کند.
این تصمیم بخشی از درمان قطعی در علت و درمان ورم  محسوب می‌شود.
جراحی معمولاً در شرایط زیر انجام می‌شود:

• تکرار بیش از ۵–۶ بار عفونت در سال
• ایجاد آبسه اطراف لوزه
• اختلال تنفسی یا خرخر شبانه
• عدم پاسخ به درمان دارویی

جراحی معمولاً ساده و با بیهوشی عمومی انجام می‌شود، اما نیاز به مراقبت بعد از عمل دارد تا از عفونت یا خونریزی جلوگیری شود.

پیشگیری از ورم لوزه

شناخت علت و درمان ورم به ما کمک می‌کند راه‌های پیشگیری را هم یاد بگیریم. نکات کلیدی برای پیشگیری:

1. شستشوی مرتب دست‌ها
2. پرهیز از استفاده مشترک از ظروف و لیوان
3. تقویت سیستم ایمنی بدن با تغذیه مناسب
4. نوشیدن آب کافی
5. اجتناب از تماس نزدیک با افراد مبتلا به گلودرد عفونی

با رعایت این موارد می‌توان احتمال ورم لوزه را به حداقل رساند.

بیشتر بخوانید: عمل لوزه در مشهد

تفاوت ورم لوزه با گلودرد ساده

گاهی افراد گلودرد معمولی را با ورم لوزه اشتباه می‌گیرند. در حالی‌که در ورم لوزه معمولاً پشت گلو قرمزتر است و توده‌های سفید یا چرکی روی لوزه‌ها دیده می‌شود.
شناخت این تفاوت‌ها برای تشخیص درست علت و درمان ورم ضروری است، چون در گلودرد ساده معمولاً نیازی به آنتی‌بیوتیک نیست.

رژیم غذایی مناسب هنگام ورم لوزه

در زمان التهاب لوزه‌ها، انتخاب مواد غذایی نرم و کم‌ادویه کمک می‌کند روند بهبودی سریع‌تر شود. در این بخش از علت و درمان ورم کردن لوزه به چند مورد اشاره می‌کنیم:

• سوپ مرغ یا سبزیجات
• پوره سیب‌زمینی
• اسموتی‌ها و آبمیوه‌های طبیعی
• ماست کم‌چرب
• پرهیز از غذاهای تند و سرخ‌کردنی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگرچه بسیاری از موارد خفیف هستند، اما در شرایط زیر مراجعه فوری به پزشک ضروری است:

• تب بالاتر از ۳۸.۵ درجه
• ورم یک‌طرفه گلو یا دشواری شدید در بلع
• تنگی نفس یا خرخر شبانه
• لکه‌های سفید یا چرک روی لوزه‌ها
• تورم غدد لنفاوی گردن

در چنین شرایطی، بررسی تخصصی برای مشخص کردن علت و درمان کردن ورم الزامی است.

جمع‌بندی: علت و درمان ورم لوزه از نگاه تخصصی

ورم لوزه ممکن است ناشی از ویروس، باکتری، یا ضعف سیستم ایمنی باشد. شناخت دقیق علت و درمان ورم کمک می‌کند از عوارضی مثل آبسه، خرخر شبانه، یا مزمن شدن التهاب جلوگیری شود. رعایت بهداشت، تغذیه سالم و مراجعه به‌موقع به پزشک مهم‌ترین عوامل کنترل این بیماری هستند.

توصیه ویژه برای ساکنان مشهد

اگر در شهر مشهد زندگی می‌کنید و دچار گلودردهای مکرر یا التهاب لوزه هستید، حتماً برای بررسی دقیق علت و درمان ورم کردن لوزه به دکتر محمدرضا آخوندیان، متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
ایشان با تجربه‌ی بالا در درمان مشکلات لوزه، آلرژی و اختلالات تنفسی، می‌توانند بهترین گزینه درمانی را برای شما انتخاب کنند و از بازگشت مجدد بیماری جلوگیری نمایند.

بیشتر بخوانید: پولیپ حنجره چیست؟