آبریزش پشت حلق چیست؟ بررسی علائم، علل و درمان
آبریزش پشت حلق چیست؟ بررسی علائم، علل و درمان کامل
اگر تا به حال احساس کرده‌اید که در ناحیه گلو و بینی‌تان همیشه چیزی در حال چکیدن است یا نیاز دارید مدام گلوی خود را صاف کنید، احتمالاً دچار آبریزش پشت حلق شده‌اید. این مشکل یکی از شایع‌ترین علائم اختلالات تنفسی و آلرژیک است که بسیاری از افراد آن را با سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند.
در این مقاله به زبان ساده توضیح می‌دهیم آبریزش پشت حلق چیست، چرا ایجاد می‌شود، چه خطراتی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.
🟢 آبریزش پشت حلق چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
در حالت طبیعی، بینی و سینوس‌ها هر روز مقداری مخاط تولید می‌کنند تا هوای تنفسی را مرطوب و تمیز نگه دارند. این مخاط معمولاً بدون اینکه متوجه شویم از گلو عبور کرده و بلعیده می‌شود.
اما زمانی که میزان مخاط زیاد شود یا غلظت آن تغییر کند، به‌صورت واضح در پشت گلو احساس می‌شود و حالتی شبیه چکیدن مایع از بینی به حلق ایجاد می‌کند. به این حالت آبریزش پشت حلق یا Postnasal Drip گفته می‌شود.
🟣 علائم شایع آبریزش پشت حلق چیست؟
برای اینکه بتوانیم به‌درستی تشخیص دهیم آبریزش پشت حلق چیست، باید با علائم آن آشنا شویم. نشانه‌های متداول عبارت‌اند از:
- احساس مایع در پشت گلو
- گلودرد مکرر یا احساس خارش در گلو
- سرفه‌های شبانه، به‌ویژه هنگام دراز کشیدن
- بوی بد دهان
- گرفتگی یا احتقان بینی
- صاف کردن مداوم گلو
- حالت تهوع خفیف به‌دلیل بلع مکرر مخاط
در برخی موارد، آبریزش پشت حلق با سردرد سینوسی یا التهاب سینوس‌ها نیز همراه است.
🔶 علت اصلی آبریزش پشت حلق چیست؟
دلایل متعددی می‌توانند باعث این وضعیت شوند. شناخت دقیق علت به درمان بهتر کمک می‌کند. مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:
۱. آلرژی‌های فصلی
رایج‌ترین علت آبریزش پشت حلق، واکنش آلرژیک بدن به گرده گیاهان، گرد و غبار یا موی حیوانات است. سیستم ایمنی در این حالت بیش از حد واکنش نشان داده و تولید مخاط را افزایش می‌دهد.
۲. سرماخوردگی و عفونت ویروسی
وقتی دچار سرماخوردگی می‌شوید، بدن برای مقابله با ویروس، مخاط بیشتری ترشح می‌کند. این حالت ممکن است حتی پس از بهبودی بیماری ادامه داشته باشد و باعث آبریزش پشت حلق شود.
۳. سینوزیت (التهاب سینوس‌ها)
در سینوزیت مزمن یا حاد، مسیر خروج مخاط از سینوس‌ها مسدود می‌شود و این امر باعث تجمع و چکیدن مخاط به سمت گلو می‌گردد.
۴. هوای خشک یا آلوده
هوای خشک باعث تحریک مجاری بینی و افزایش ترشح مایع می‌شود. همچنین آلودگی هوا یا دود سیگار یکی از عوامل تشدیدکننده‌ی آبریزش پشت حلق است.
۵. ریفلاکس معده
گاهی مشکل از بینی نیست! در برخی افراد، برگشت اسید معده به حلق باعث التهاب و افزایش ترشح مخاط می‌شود که شبیه آبریزش پشت حلق احساس می‌گردد.
🟤 تفاوت آبریزش پشت حلق با گلودرد یا سرماخوردگی
بسیاری از بیماران نمی‌دانند آبریزش پشت حلق چیست و آن را با بیماری‌های دیگر اشتباه می‌گیرند.
تفاوت اصلی در این است که در آبریزش پشت حلق، معمولاً تب یا درد بدن وجود ندارد، بلکه احساس چکیدن مایع و تحریک گلو علائم اصلی هستند. در حالی که در سرماخوردگی، خستگی، تب و عطسه‌های پی‌درپی نیز مشاهده می‌شود.
🟢 آیا خطرناک است؟
در بیشتر موارد، آبریزش پشت حلق مشکل جدی محسوب نمی‌شود و با درمان مناسب برطرف می‌شود.
اما اگر مدت طولانی ادامه پیدا کند، می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
- التهاب مزمن گلو
- بوی بد دهان
- عفونت‌های مکرر سینوسی
- سرفه‌های مزمن یا شبانه
- اختلال خواب
بنابراین، اگر بیش از چند هفته ادامه داشت، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است.
🔵 تشخیص چگونه انجام می‌شود؟
پزشک با معاینه‌ی بینی، حلق و گلو معمولاً می‌تواند تشخیص دهد که آبریزش پشت حلق چیست و از کجا منشاء گرفته است.
در موارد مزمن، ممکن است آزمایش‌های زیر نیز انجام شود:
- آندوسکوپی بینی و سینوس‌ها
- آزمایش آلرژی برای شناسایی محرک‌ها
- سی‌تی اسکن سینوس‌ها
- بررسی وجود ریفلاکس معده
🟣 درمان
درمان بستگی به علت آن دارد. پزشک پس از تشخیص، ممکن است روش‌های زیر را پیشنهاد دهد:
۱. درمان دارویی
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای کنترل آلرژی
- اسپری بینی سالین یا استروئیدی: برای کاهش التهاب
- ضداحتقان‌ها: برای باز کردن مسیر بینی
- در موارد عفونت، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند
۲. درمان خانگی
اگر می‌خواهید بدانید درمان خانگی آبریزش پشت حلق چیست، چند روش مؤثر عبارت‌اند از:
- بخور دادن روزانه برای مرطوب نگه داشتن مجاری بینی
- نوشیدن مایعات گرم مثل دمنوش زنجبیل یا عسل و لیمو
- شست‌وشوی بینی با آب نمک ولرم
- پرهیز از دود سیگار و هوای خشک
- بالا بردن سر هنگام خواب برای جلوگیری از چکیدن مخاط به حلق
🟤 نقش تغذیه در کنترل آبریزش پشت حلق
رژیم غذایی نیز در کاهش علائم نقش دارد. غذاهای تند یا اسیدی ممکن است باعث تحریک بیشتر ترشحات شوند.
سعی کنید مصرف مایعات زیاد، میوه‌های سرشار از ویتامین C و سبزیجات تازه را در برنامه روزانه بگنجانید. این کار به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: عمل گوش برجسته در مشهد
🟠 آبریزش پشت حلق در کودکان چیست؟
در کودکان، آبریزش پشت حلق معمولاً به دلیل آلرژی یا سرماخوردگی مکرر ایجاد می‌شود. علائمی مثل سرفه‌های شبانه یا بی‌قراری در خواب از نشانه‌های شایع آن است.
اگر کودک به‌طور مداوم دهانش را باز نگه می‌دارد یا صدای تنفسش گرفته است، باید توسط متخصص معاینه شود تا از عفونت یا بزرگ شدن لوزه سوم اطمینان حاصل گردد.
🟢 پیشگیری از آبریزش پشت حلق
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. برای جلوگیری از تکرار آبریزش پشت حلق این نکات را رعایت کنید:
- از مرطوب‌کننده هوا در خانه استفاده کنید.
- مصرف آب کافی در طول روز را فراموش نکنید.
- در فصل آلرژی، از ماسک یا فیلتر هوا استفاده کنید.
- شست‌وشوی بینی با محلول سالین را به‌صورت روزانه انجام دهید.
- سیگار و مواد تحریک‌کننده را کنار بگذارید.
🔷 چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر آبریزش پشت حلق بیش از دو هفته ادامه پیدا کرد، یا همراه با سرفه‌های مداوم، تب، یا احساس فشار در سینوس‌ها بود، حتماً باید به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
در برخی موارد، ممکن است نیاز به درمان طولانی‌مدت یا بررسی تخصصی‌تر وجود داشته باشد.
⚪ جمع‌بندی: حالا می‌دانید آبریزش پشت حلق چیست
در این مقاله با جزئیات بررسی کردیم که آبریزش پشت حلق چیست، چرا به وجود می‌آید و چطور می‌توان آن را کنترل یا درمان کرد.
به یاد داشته باشید که این مشکل اگرچه معمولاً بی‌خطر است، اما در صورت مزمن شدن می‌تواند کیفیت زندگی شما را کاهش دهد.
اگر در شهر مشهد یا سایر شهرها زندگی می‌کنید و مدت طولانی است از آبریزش، سرفه شبانه یا خارش گلو رنج می‌برید، حتماً برای تشخیص دقیق و درمان مؤثر به یک متخصص گوش، حلق و بینی باتجربه مراجعه کنید تا دلیل اصلی مشخص شود و درمان مناسب برای شما در نظر گرفته شود.
بیشتر بخوانید: بیماری رفلاکس گلو
