گوش درد: علل، پیشگیری
گوش درد: علل، پیشگیری و راه‌های درمان
گوش درد یکی از شایع‌ترین شکایت‌های پزشکی در میان کودکان و بزرگسالان است. این درد ممکن است ناگهانی و تیز باشد یا به‌صورت تدریجی و مزمن ایجاد شود. عوامل متعددی می‌توانند باعث ایجاد گوش درد شوند که دانستن آن‌ها به تشخیص بهتر و درمان مؤثرتر کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی کامل علل احتمالی گوش درد، راه‌های پیشگیری، روش‌های درمانی خانگی و پزشکی می‌پردازیم.
انواع گوش درد
گوش درد به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
1. گوش درد اولیه
دردی است که مستقیماً از ساختارهای گوش ناشی می‌شود. معمولاً به علت عفونت، التهاب یا آسیب به خود گوش رخ می‌دهد.
2. گوش درد ثانویه (ارجاعی)
دردی است که منشاء آن از نواحی دیگر مانند گلو، دندان یا فک است ولی در گوش احساس می‌شود.
علل احتمالی گوش درد
1. عفونت گوش میانی (اوتیت میانی)
شایع‌ترین علت گوش درد، به‌ویژه در کودکان، عفونت گوش میانی است. این نوع عفونت معمولاً به دنبال سرماخوردگی یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی رخ می‌دهد.
علائم:
درد شدید گوش
تب
بی‌قراری کودک
خروج ترشح از گوش (در صورت پارگی پرده)
2. عفونت گوش خارجی (اوتیت خارجی)
این حالت که به “گوش شناگر” معروف است، اغلب در اثر ورود آب آلوده به مجرای گوش ایجاد می‌شود.
علائم:
درد هنگام لمس لاله گوش
خارش
تورم مجرای گوش
خروج مایع بدبو
3. انسداد گوش توسط جرم (واکس گوش)
تجمع بیش از حد جرم گوش می‌تواند باعث انسداد و درد شود، به‌ویژه اگر جرم خشک و فشرده شده باشد.
بیشتر بدانید: علل گرفتگی گوش
4. فشار هوا (باروتراما)
تغییرات فشار در هنگام پرواز، غواصی یا بالا رفتن از ارتفاع می‌تواند باعث ایجاد درد در گوش شود. این درد به‌ویژه در افراد سرماخورده شدیدتر است.
5. وجود جسم خارجی در گوش
کودکان معمولاً اشیای کوچکی مانند مهره، دکمه یا غذا را در گوش قرار می‌دهند که منجر به درد، التهاب و حتی عفونت می‌شود.
6. عفونت یا التهاب دندان و لثه
درد ناشی از پوسیدگی دندان‌های آسیاب، دندان عقل یا التهاب لثه ممکن است به گوش ارجاع داده شود.
7. سینوزیت و عفونت گلو
سینوس‌ها و گوش‌ها از طریق لوله استاش به هم مرتبط‌اند. در نتیجه، عفونت یا التهاب سینوس و گلو می‌تواند به درد گوش منجر شود.
8. TMJ (اختلال مفصل فک)
اختلال در مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) نیز می‌تواند درد ارجاعی به گوش ایجاد کند. این درد معمولاً با جویدن یا باز کردن دهان بدتر می‌شود.
9. ضربه یا آسیب فیزیکی به گوش
آسیب ناشی از برخورد، زمین خوردن یا حتی تمیز کردن بیش‌ازحد گوش با گوش‌پاک‌کن ممکن است باعث درد شود.
10. تومورها و کیست‌ها
گرچه نادر، تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم در ناحیه گلو یا گوش می‌توانند باعث درد مزمن گوش شوند. در صورت تداوم درد باید به پزشک مراجعه شود.
روش‌های پیشگیری از گوش درد
1. جلوگیری از ورود آب آلوده به گوش
هنگام شنا یا حمام کردن، از محافظ گوش یا پنبه مخصوص استفاده کنید.
2. اجتناب از تمیز کردن بیش‌ازحد گوش
گوش خودش مکانیزم پاکسازی طبیعی دارد. استفاده زیاد از گوش‌پاک‌کن ممکن است آسیب و عفونت ایجاد کند.
3. درمان سریع سرماخوردگی و آلرژی‌ها
پیشگیری از التهاب مجاری تنفسی باعث کاهش خطر انسداد لوله استاش و عفونت گوش می‌شود.
4. مراقبت‌های دهان و دندان
بهداشت مناسب دندان‌ها باعث جلوگیری از انتقال درد به گوش می‌شود.
5. اجتناب از دود سیگار و آلودگی هوا
محرک‌هایی مانند دود سیگار می‌توانند باعث التهاب مجاری تنفسی و گوش شوند.
بیشتر بدانید: متخصص زیبایی گوش در مشهد
راه‌های درمانی گوش درد
درمان خانگی برای گوش درد خفیف:
1. کمپرس گرم
قرار دادن پارچه گرم روی گوش به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه می‌تواند درد را کاهش دهد.
2. استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه
داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد و تب مفید هستند.
3. خوابیدن به پهلوی مخالف گوش دردناک
فشار را کاهش داده و باعث تسکین درد می‌شود.
4. قطره‌های خانگی یا گیاهی
قطره‌های حاوی روغن زیتون یا سیر (با مشورت پزشک) می‌توانند خاصیت ضدالتهابی داشته باشند.
هشدار: اگر مشکوک به پارگی پرده گوش هستید (وجود ترشح یا خون)، هیچ مایعی در گوش نریزید.
درمان‌های پزشکی:
1. آنتی‌بیوتیک‌ها
برای عفونت‌های باکتریایی گوش میانی یا خارجی توسط پزشک تجویز می‌شوند.
2. قطره گوش تخصصی
در عفونت‌های گوش خارجی، قطره‌های حاوی آنتی‌بیوتیک و کورتون استفاده می‌شود.
3. خارج کردن جسم خارجی یا جرم فشرده
پزشک با ابزار مخصوص یا شستشو، گوش را تمیز می‌کند.
4. جراحی
در مواردی مانند عفونت مزمن یا پارگی مکرر پرده گوش، ممکن است نیاز به جراحی مانند میرنگوتومی (قرار دادن لوله تهویه در پرده گوش) باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درد بیش از ۲۴–۴۸ ساعت ادامه یافت
وجود تب بالای ۳۸٫۵ درجه
خروج مایع، چرک یا خون از گوش
کاهش شنوایی ناگهانی
وجود درد شدید در کودکان زیر ۲ سال
سابقه عفونت‌های مکرر گوش
جمع‌بندی
گوش درد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از ساده‌ترین موارد مانند ورود آب یا جرم گرفته تا مشکلات جدی مانند عفونت یا تومور. تشخیص صحیح علت درد اولین قدم برای درمان مؤثر است. بیشتر موارد گوش درد با درمان‌های خانگی یا دارویی بهبود می‌یابند، اما در صورت مزمن شدن یا همراه بودن با علائم جدی، مراجعه به پزشک ضروری است.ق
